Wat is een digitale tachograaf?

Ben jij benieuwd naar wat een digitale tachograaf is óf wat je hier echt over moet weten? Vind hier dan alle informatie die je nodig hebt om als vervoerder of transportondernemer aan de slag te gaan. Voor een eventuele verdieping rondom de digitale tachograaf kun je terugvallen op het Rijtijdenbesluit waaraan iedere chauffeur zich dient te houden.

‍

Wil je op een makkelijke manier een goede basis leren over de tachograaf over onderwerpen zoals out-of-scope rijden, de boot/trein functie en de smart tacho 2? Doe dan onze kosteloze tachograaf cursus op de Roadsoft Academie. ‍

‍

De digitale tachograaf

We kennen de tachograaf als een belangrijk controlemiddel om je rij- en rusttijden te registreren. Door de rij- en rusttijden aan banden te leggen zorgt de overheid ervoor dat jij niet oververmoeid achter je stuur eindigt. Met als gevolg dat jijzelf, het Nederlandse wegennetwerk en de gehele samenleving een stuk veiliger zijn. Ook draagt het apparaat bij aan een eerlijk(er) concurrentieveld in de transportsector. In dit artikel vertellen we meer over dit apparaat waardoor je dit apparaat beter zult begrijpen.

‍

Geschiedenis digitale tachograaf

Om je al het nodige over de digitale tachograaf te leren, trappen we af met een stukje geschiedenis van het controleapparaat. Al sinds de jaren ‘60 gaan vervoerders dagelijks aan de slag met de allereerste variant, de analoge tachograaf. Wegens de gevoeligheid voor manipulatie en fraude blijft de techniek wel sterk veranderen. Zo kent de analoge tachograaf vanaf 1 mei 2006 een opvolger in de digitale tachograaf. De registratie van je gegevens verloopt bij een digitale tachograaf heel anders dan bij de analoge voorloper. Bij het gebruik van de analoge tachograaf druk jij de gegevens nog op een schijf, waar de digitale versie jouw gegevens digitaal verzamelt en opslaat.

‍

In beide systemen ontvangt de tachograaf de data vanuit de versnellingsbak van het voertuig. De tachograaf ontvang pulsen van de wagen waaraan het is aangesloten, en registreert dus wanneer het voertuig in beweging is. De digitale tachograaf biedt echter meer inzicht in de rij- en rusttijden door het gebruik van een bestuurderskaart en het opslaan van de gegevens op het interne geheugen van de tachograaf. Zo registreert het de rij- en rusttijden, snelheid van het voertuig, de afgelegde afstand, gegevens van de bestuurderskaart, verschillende soorten activiteiten (rijden, rusten, werken, beschikbaarheid) en eventueel rijden zonder bestuurderskaart. Op deze manier moet de digitale variant binnen Europa bijdragen aan meer veiligheid op de weg, eerlijke concurrentie tussen Europese vervoerders en gezonde arbeidsomstandigheden.

De komst van de digitale tachograaf is geregeld in Europese verordeningen en heeft ook gevolgen voor Nederlandse wet- en regelgeving. Vanaf 1 mei 2006 zijn nieuwe bussen en touringcars die los van de bestuurder meer dan 8 personen vervoeren tachograafplichtig. Ook nieuw geregistreerde vrachtwagens (incl. aanhangers) met een maximumgewicht van 3.500+ kg zijn verplicht om de digitale tachograaf aan boord te hebben. Sinds 24 juli 2006 geldt hetzelfde voor lichte bedrijfsvoertuigen in het beroepsgoederenvervoer.

‍

Hoe werkt een digitale tachograaf

Als je op zoek bent naar informatie over de digitale tachograaf is één van de eerste vragen: Hoe werkt een digitale tachograaf? De digitale tachograaf is eigenlijk niets meer dan een elektronisch kastje van het formaat autoradio. Het apparaat bestaat uit een voertuigunit, bewegingssensor en tachograafkaarten. Voor gebruik beschikt het voertuigunit in de bestuurderscabine over een pijltjesmenu, een leesvenster, een processor, een klok, twee openingen voor een tachograafkaart, een printer, een downloadoutput en een KITAS-sensor die is aangesloten op de versnellingsbak. Wanneer de as van de versnellingsbak draait stuurt de bewegingssensor gecodeerde elektronische signalen naar de voertuigunit voor registratie en opslag. Het gebruik van je digitale tachograaf vereist verschillende tachograafkaarten. Afhankelijk van de activiteit, het doel of de vorm van registratie gebruik je een bestuurderskaart, bedrijfskaart, werkplaatskaart of controlekaart. Deze vier soorten worden uitgegeven door Kiwa Register (te Rijswijk) en werken in alle merken digitale tachografen. 

Je kunt je gegevens op twee manieren opslaan, zowel in het geheugen van het apparaat als op de bestuurderskaart. Zelf registreert het apparaat de totaalgegevens van het voertuig van de afgelopen 365 dagen. Ook registreert het meetinstrument de gegevens van ingevoerde kaarten, foutieve handelingen en pogingen tot fraude. Tevens is er een uitgang om informatie naar een boordcomputer te sturen. Indien je dit nodig acht kun je de digitale tachograaf gewoon op de boordcomputer aansluiten. Wanneer je van vrachtauto of bus wisselt, lees dan eerst uit voordat de bedrijfskaart je gegevens blokkeert. Dit bespaard een hoop gedoe in het geval je dan gecontroleerd wordt.  

Europa hanteert strenge eisen voor de techniek van tachografen. Hierdoor zijn er slechts enkele leveranciers. De twee grootste namen die zich op de markt bewegen zijn Stoneridge en VDO. Beide spelers hebben zich te houden aan de Europese wetgeving die de werking van de tachograaf aan banden legt. Daarom lijken de tachografen veel op elkaar qua menu-structuur en werking. Om een idee te geven van de bediening geven we een korte omschrijving voor de Stoneridge tachograaf en een korte omschrijving voor de VDO tachograaf. 

‍

Technische upgrades

Vanaf 2006 zijn er diverse technische upgrades en belangrijke wijzigingen doorgevoerd die zowel de werking als bediening van de digitale tachograaf sterk verbeteren. Zo zijn de tachografen 2011 VDO en april 2011 Stoneridge voorzien van een betere systematiek om de rijtijd te berekenen. Waaronder de ‘1-minuut-regel’ die de tijdsafronding optimaler maakt. Ook handmatige invoer is nu eenvoudiger, omdat je de bestuurderskaart kan uitlezen zonder de bedrijfskaart in de tachograaf te steken.

‍

De tachografen vanaf april 2012 Stoneridge en oktober 2012 VDO beschikken over een tweedereferentiesnelheidssignaal. Deze controleert de snelheid die wordt afgegeven door de tachograaf om fraude met de magneet makkelijker op te sporen. Daarnaast wordt de tachograaf minder door de magneet beïnvloedt. Sindsdien is het ook optioneel om de tachograaf via een dongel aan te sluiten op een mobiele telefoon. Middels een app krijg jij als chauffeur dan meer inzicht tot je rij- en rusttijden. 

Vanaf oktober 2017 levert VDO de versie 3.0 die veel minder stroom verbruikt en gemakkelijker te bedienen en beheren is. De 3.0 is de voorloper van de 4.0, ook wel de slimme tachograaf genoemd. Welke versie tachograaf jij in je voertuig hebt is eenvoudig af te lezen aan het typeplaatje aan de binnenzijde van de printerlade. Ook staat er een vermelding op een print van de technische gegevens. De nieuwste versie tachograaf bevat alle oude functionaliteiten.

Rijtijd en de ‘1-minuut-regel’

De tachograaf registreert de rijtijd vanaf het moment dat het voertuig in beweging is. Deze tijdregistratie loopt al wanneer je enkele centimeters hebt gereden. Sinds de invoering van de digitale tachograaf rondt de tachograaf de rijtijd altijd naar boven af. Rijseconden, ook al zijn het er maar 4, worden afgerond tot een rij-minuut en daarom spreken we over de ‘1-minuut regel’. Daarom is deze afronding versoepelt sinds oktober 2011. Vandaag de dag wordt er pas één minuut rijden gerekend wanneer het feitelijke rijden tot op de seconde de langstdurende aaneengesloten activiteit in de minuut is. 

‍

Voorbeeld: als je binnen één minuut 29 seconden rijdt, rekent de tachograaf dat jij er 31 rust. Afgerond wordt deze minuut dus als rusttijd gerekend. Het voordeel is dat deze registratie per minuut opnieuw wordt bepaald en de vervoerder veel voordeel aan hebt. Als chauffeur kun je zo namelijk meer rijtijd maken.

De ‘3-minuten-regel’

Aanvullend bestaat de rijtijdregistratie ook nog uit de zogeheten ‘3-minuten-regel’. Hierbij vindt er eenzelfde telling plaats als bij de ‘1-minuut-regel’, maar dan bij elke 3 minuten. Zo meet de tachograaf de activiteit die gedurende drie achtereenvolgende minuten het meest voorkomt. Wanneer de tachograaf tussen twee periodes van rijden slechts een minuut rust registreert, telt deze gewoon als rijtijd. Die drie minuten gaan dan dus de boeken in als dezelfde activiteit. Op deze manier wordt de tijd dat jij stilstaat bij een rood stoplicht ook niet direct aangemerkt als onderbreking van de rijtijd.

‍

Data digitale tachograaf

Afgerond en wel registreert de digitale tachograaf de volgende gegevens op:

• Datum kentekenbewijs
• Voertuigsnelheid
• Enkele bemanning of dubbele bemanning
• Aantal keren dat een bestuurderskaart wordt ingevoegd per dag
• Afstand afgelegd door de bestuurder via de odometer
• Chauffeurs-activiteit (rijden, rusten, ander werk, beschikbaarheid)
• Datum en tijd van activiteiten
• Gebeurtenissen (te hoge snelheid, rijden zonder chauffeurskaart, fraudepogingen) en foutmeldingen
• Handhavingscontroles
• Details van tachograafkalibraties

Deze data slaat de tachograaf op in .DDD-bestanden die je kunt importeren in tachograaf analysesoftware. Om boetes te voorkomen is het essentieel om tachograafdata periodiek uit te lezen. In een tachograafplichtig voertuig moet je voldoen aan de Europese tachograaf wetgeving.

‍

Controle digitale tachograaf

De inspecteurs van de Inspectie Leefomgeving en Transport (IL&T), de politie en de marechaussee voeren controle uit op het gebruik van de digitale tachograaf en de naleving van de rij- en rusttijden. Aan de hand van je tachograafdata lezen zij af of er sprake is van een overtreding. Of je nu een analoge- of digitale tachograaf bedient, als chauffeur moet je ten alle tijden de volgende gegevens (van de voorafgaande 28 kalenderdagen) kunnen tonen:

• Data van tachograaf en bestuurderskaart
• Registratiebladen
• Andere documenten om je arbeidstijden te verantwoorden
• De NIWO-vergunning
• Vakbekwaamheid
• Eis van dienstbetrekking
• Cabotage
• Reële vestiging
• Check van ingehuurde charters irt NIWO-vergunning
• Check buitenlandse charters op cabotage
• Overbelading

Indien er sprake is van een overtreding, wordt dit je medegedeeld en koppelen ze de bevindingen met uitleg aan de geldende wetten. Zoals bij elke beschikking krijg je de mogelijkheid om je onschuld te bewijzen. Ingeval van verlies, diefstal of defect van de kaart moet je alle handmatige gegevens en printouts van de dag zelf en van de daaraan voorafgaande 28 kalenderdagen kunnen tonen.

Installatie digitale tachograaf

Voor de installatie van een tachograaf moet jij je melden bij een erkend tachograaf installateur. Na het inbouwen wordt de tachograaf verzegeld en komt er een installatieplaatje op. Hierop staan de volgende gegevens: 

• Naam, adres en het verzegeling nummer van de installateur
• Datum van installatie van de tachograaf
• Kenteken van het voertuig
• Chassis- of voertuigidentificatienummer (VIN)
• Impuls Getal
• Bandenmaat

De verzegeling vindt plaats op elke fraudegevoelige plek, zoals aan de binnenkant van de tachograaf, tussen de tachograaf en de aandrijfkabel, en de versnellingsbak en aandrijfkabel. 

Digitale tachograaf ijken

Wanneer moet je de digitale tachograaf ijken? Om de nauwkeurigheid te waarborgen moet jij je tachograaf eens in de twee jaar laten ijken door eveneens een RDW-erkende garage. In vele gevallen wordt dit gewoon bij de APK meegenomen. Vraag dit voor de zekerheid even na. Net als bij de installatie moet de tachograaf na een beurt weer verzegeld worden. De datum van installatie wordt opgevolgd door de datum van de laatste ijking.

Vervanging tachograaf

Als de analoge tachograaf van je bus of vrachtwagen helemaal kapot is, dien je voor de vervanging ervan eerst te kijken naar het gewicht en het jaar van registratie van de wagen. Als het voertuig vóór 1 januari 1996 geregistreerd is, kun je het defecte apparaat laten vervangen met een analoge of digitale tachograaf. Heb je een vrachtwagen met een maximumgewicht van 12+ ton of een bus met een maximumgewicht van 10+ ton, die op of ná 1 januari 1996 is geregistreerd, dan moet je de kapotte tachograaf laten vervangen door een digitale tachograaf. De kapotte tachograaf van overige voertuigen mag ook vervangen worden door een analoge tachograaf.

De slimme tachograaf

Zoals hierboven besproken kennen we een aantal belangrijke wijzigingen sinds de invoering van de eerste generatie digitale tachograaf. Echter vragen we afsluitend nog speciale aandacht voor de nieuwe verordeningen (EU) nr. 164/2014 en (EU) nr. 799/2016 die sinds 15 juni 2019 van kracht zijn. Voertuigen of voertuigcombinaties die sindsdien voor het eerst geregistreerd worden zijn verplicht om de nieuwe slimme tachograaf te behuizen. Check de link onder aan deze pagina voor meer informatie over de slimme tachograaf.